Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van antioxidanten. Antioxidanten komen voor in bepaalde vitamines en mineralen. Ze verhinderen schade op celniveau door de vrije radicalen op te ruimen die ontstaan bij de oxidatieprocessen in het lichaam, of zelfs door de oxidatieprocessen helemaal te verhinderen. Om te begrijpen wat antioxidanten precies doen, moeten we dus eerst begrijpen wat oxidatie is.
ZUURSTOF EN OXIDATIE
De meeste levende organismen op onze planeet hebben zuurstof nodig om te kunnen overleven. De mens ademt zuurstof in via de luchtpijp naar de longen. Een vis filtert zuurstof uit het water via zijn kieuwen. Alle processen waarbij zuurstof een rol speelt, zijn oxidatieprocessen.
Een verbrandingsproces is zo'n oxidatieproces. Als je barbecuet zie je dat de vlammen oplaaien wanneer je met een opgevouwen krant zuurstof naar de smeulende kooltjes toe wappert. Tijdens de verbranding van de houtskool komt er energie (warmte) vrij die gebruikt wordt voor een ander proces - het grillen.
Binnen ons lichaam vindt een soortgelijk proces plaats, wanneer tijdens de stofwisseling het verteerde voedsel omgezet wordt in energie. Deze vrijgekomen energie wordt voor honderden verschillende lichaamsprocessen gebruikt.
Maar helaas leveren alle oxidatieprocessen afvalstoffen op. Als de barbecue gedoofd is, blijf je achter met een hoopje as wat alle kanten opstuift. In je lichaam zijn het de vrije radicalen die overblijven.
De stofwisseling is een nuttig oxidatieproces, maar er zijn ook minder nuttige. Denk bijvoorbeeld aan een roestende spijker of aan een chronisch ontstekingsproces in het lichaam. Hier zie je duidelijk de schade die de restproducten kunnen veroorzaken. Roest haal je van een spijker af door hem een nachtje in de cola te leggen. In het lichaam zijn het de antioxidanten die helpen met het opruimen van de vrije radicalen.
VRIJE RADICALEN
Nee, vrije radicalen gaan niet de straat op om de protesteren tegen overheidsmaatregelen die hen niet aanstaan. Vrije radicalen doen hun verwoestende werk in stilte. Ze tasten het DNA aan, waardoor blijvende celschade ontstaat. Een menselijke cel leeft gemiddeld zeven jaar. Er worden voortdurend nieuwe cellen aangemaakt, maar elke volgende cel ontstaat uit precies hetzelfde – nu beschadigde – DNA. Deze schade uit zich onder meer in vroegtijdige veroudering en in verstoorde lichaamsprocessen. Kijk maar eens naar de huid van mensen die veel roken en te veel in de zon zitten. Hierbij komen extra veel vrije radicalen vrij, die zoveel schade veroorzaken dat de huid er op een gegeven moment uiziet als gelooid leer. De vrije radicalen kunnen bovendien bijdragen aan het ontstaan van andere ziektes. Een ongezonde levenswijze zorgt er vervolgens voor dat deze oxidatieschade op geen enkele manier wordt hersteld.
CELSCHADE VOORKOMEN
Celschade door vrije radicalen is nooit helemaal te voorkomen, omdat ze ook al bij normale lichaamsprocessen vrijkomen. Omstandigheden waarbij extra veel vrije radicalen vrijkomen, kunnen we echter zoveel mogelijk vermijden. Beperk daarom:
- roken
- zonnebaden (buiten en op de zonnebank)
- het eten van rood vlees en bewerkt voedsel, zoals vleeswaren en kant-en-klaar maaltijden
- het gebruik van geraffineerde suiker
- alcoholgebruik
WEL DOEN:
Zorgen dat je genoeg antioxidanten binnenkrijgt via voeding of een supplement.
ANTIOXIDANTEN IN VOEDING
Denk er elke dag aan om fruit en groente te eten met veel antioxidanten, zoals blauwe bessen en noten. Ook uien, sojabonen en aubergines staan bekend als echte vrije-radicalen-killers. Als je ervoor kiest om een voedingssupplement te nemen om je hierbij te ondersteunen, is het belangrijk dat je de instructies op de verpakking zorgvuldig opvolgt.